ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİSİNİN YETKİLERİ NELERDİR?
Özel Güvenlik Görevlisinin Tanımı Nedir?
Özel güvenlik görevlisi, görev alanları ve süreleri içerisinde güvenliklerini sağladıkları mekanlarda kişileri korumakla görevli bireylerdir. Bu koruma can güvenliğine ya da mal güvenliğine yönelik olabilir. Yazımızda özel güvenlik görevlisinin yetkileri nelerdir? sorusunun cevabını bulacaksınız.
Özellikle özel güvenlik çalışanı olmak isteyen bireyleri yakından ilgilendiren bir konu olan özel güvenlik görevlisi yetkileri ve sorumlulukları konusu son zamanlarda sıkça gündeme gelmektedir. Özel güvenlik görevlisi yetki ve sorumlulukları, 5188 Sayılı Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunda açıkça belirlenmiştir. Kısaca özel güvenlik görevlileri bir takım yasal düzenlemelere uymak zorundadır.
Özel Güvenlik Görevlisinin Sorumlulukları
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5188&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
. Korumasını ve güvenliğini sağladıkları mekânlarda; mekânlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirerek veya üstlerini dedektörle arayarak yada eşyalarını x-ray cihazlarıyla arayarak içeri girmelerini sağlarlar.
. Spor müsabakaları, konser, toplantı, sahne alanları veya her türlü etkinliklerde kişilerin kimlik kontrollerini yaparak duyarlı kapıdan içeri girmelerini ve üstlerinin dedektörle arayarak, yanlarında bulunan eşyaları x-ray gibi cihazlardan geçirerek içeri girmelerine izin verirler.
. C.M.U.K 127.maddesi gereğince yakalamalarda suçlulara orantılı arama yaparlar.
. Görevli tarafından yapılan üst aramalarından arayan görevlinin ve arananın aynı cinsiyetten olması gerekir. Yani kadın güvenlik görevlileri bayanları, erkek güvenlik görevlilerini de erkekleri arama yetkisine sahiptirler.
. Görev alanlarında haklarında yakalama, tutuklama veya mahkûmiyet emri çıkan suçluları yakalayarak arama yapabilirler.
. Yangın, deprem, sel ve tabii afetlerde yardım istenilmesi durumunda olay yerine girerek inceleme yapabilirler.
. Aramalar sırasında kolluk kuvvetlerine bildirmek suretiyle arama esnasında suçlunun üzerinden çıkan suçu teşkil eden, delil olabilecek ya da tehlike doğurabilecek eşyaları suçludan emanete alabilirler.
. Görev alanlarında terk edilmiş ya da bulunmuş eşyaları emanete alabilirler. Kişileri vücut sağlıklarını tehlikelerden korumak için zanlıları yakalarlar.
5188 Sayılı Kanunda belirtildiği üzere özel güvenlik görevlileri yakalama ve zor kullanma yetkisi yalnızca ilgili kanunlar (Ceza Muhakemesi Kanununun 90. Maddesine, Ceza Muhakemesi Kanununun 168. Maddesi, Türk Medeni Kanununun 981. Maddesi, Borçlar Kanununun 52. Maddesi, Türk Ceza Kanununun 24 ve 25. Maddeleri) dahilinde verilmiştir. Kısaca özel güvenlik görevlilerinin yetkilerinde esneklik bırakılmış, yetki ihlali durumunda ilgili makamlarca cezai işlem uygulanacağı yine 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun üçüncü kısmında belirtilmiştir.
Özel Güvenlik Görevlisinin Yükümlülükleri Nelerdir?
Özel güvenlik görevlilerinin temel görevi, güvenliklerini sağladıkları alanlara ve kişilere karşı gerçekleşecek olan saldırılara caydırıcılık sağlamaktır. Saldırgan kişilere henüz eylemine başlamadan suçundan vazgeçirmek ana görevidir.
. İhbar Yükümlülüğü
Özel güvenlik görevlileri görev alanları, görev süreleri içerisinde görevleriyle bağlantılı olarak bir suç işlendiğini öğrendikleri andan itibaren vakit kaybetmeksizin genel kolluğa bilgi vermeleri gerekmektedir. Aksi durumda 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 21. maddesinde belirtilen idari suçlardan olan bildirim yükümlülüğü yerine getirmeme suçunu işler ve sonuç olarak da 1 yıl boyunca özel güvenlik alanında çalışamaz.
. Kolluğun Talebini Yerine Getirme Yükümlülüğü
Özel güvenlik görevlileri görev alanları itibariyle birlikte çalışmış oldukları genel kolluk amirinin emirlerini (hukuka uygun olup olmadığı veya konusunun suç teşkil edip etmediğinin değerlendirmesini yapmak suretiyle) yerine getirmek durumundadır. Aksi durumda 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 21. maddesinde belirtilen idari suçlardan olan emre itaatsizlik suçunu işler ve sonuç olarak da 1 yıl boyunca özel güvenlik alanında çalışamaz.
. Olay Yerinin Korunması Yükümlülüğü
Özel güvenlik görevlileri görev alanlarında meydana gelen suçtan sonra artık adli yetkilerini kullanmaya başlarlar. Bunun neticesinde de ceza yargılamasında büyük öneme sahip olan olay yeri ve delillerin bozulmasını veya kaybolmasını engelleyici tedbirleri almakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğünü kullanabilmesi için de özel güvenlik görevlisine Ceza Muhakemesi Kanunu 168. madde kapsamında ayrıca yakalama yetkisi verilmiştir.
Özel Güvenlik Görevlisinin Yetkileri Nelerdir?
. Kimlik Sorma Yetkisi
Özel güvenlik görevlileri toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde ayrıca hava meydanı liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma yetkisine sahiptirler. Özel güvenlik görevlisi kanunen kimlik sorabilir fakat kimlik tespit edemez. Bu iki eylem arasındaki temel fark, kimlik sorma yetkisinin rızaya tabi olmasıdır.
. Arama Yetkisi
Özel güvenlik görevlileri korudukları alanlarda girmek isteyenleri ve görev alanlarında hakkında yakalama veya mahkûmiyet kararı olan kişileri arama yetkisine sahiptirler. Özel güvenlik görevlisi arama işlemini teknik araç gereçlerle yapması gerekmektedir yani eli ile herhangi bir arama yapamaz. Yaptığı takdirde Türk Ceza Kanunu kapsamında suç işlemiş sayılmaktadır. Ancak bu durumun da istisnai halleri bulunmaktadır. Şöyle ki; suçüstü halinde yakalamış olduğu bir kişi üzerinde bulunan suça konu eşyaların tespiti için ve kişi kendi vücut bütünlüğüne zarar veriyor ise bu kişi üzerinde bulunan kesici ve delici aletlerden arındırmak için kabaca üst araması yapabilir. Arama yetkisi de rızaya tabidir. Ayrıca arama yetkisi kullanırken cinsiyet ayrımına dikkat edilmesi gerekir.
. Emanete Alma ve El koyma Yetkisi
Özel güvenlik görevlileri sahibi tarafından bırakılmış yani terk edilmiş veya unutulmuş eşyaları emanete aldıkları gibi arama esnasından suç eşyası sayılan, suçta kullanılarak delil olarak sayılan ve suç sayılmasa bile tehlike yaratılabilecek eşyaları emanete alma yetkisine sahiptir. Emanete alınan eşyaların bir tutanak ile sabit hale getirilmesi gerekir. Emanete alınan eşya bir suçta kullanılan delil niteliğinde ise veya bir tehlike yaratabilecek eşya ya da pahaca değerli bir eşya emanete alınacaksa kolluk kuvvetlerine bildirmek zorunludur.
. İşyeri ve Konuta Girme Yetkisi
Özel güvenlik görevlileri doğal afet (yangın, deprem, sel vb.) hallerinde ve imdat istenmesi halinde yakasında kimlik kartının takılı olduğu ve görev süresince görev alanında bulunan işyeri ve konutlara girme yetkisine sahiptir. Herhangi bir tabi afet olmaksızın imdat çağrısı alınsa bile işyeri ve konuta girilemez.
. Yakalama Yetkisi
Özel güvenlik görevlileri suçüstü halinde şüphelileri, görev alanı içerisinde olup da haklarında yakalama veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri, kendi vücut bütünlüğü ile sağlığına tehlikeye atan kişileri ve son olarak da olay yeri ile delilleri korumak amacıyla bunlara zarar vermeye çalışan kişileri yakalama yetkisine sahiptir. Haklarında yakalama ve mahkûmiyet kararı bulunan kişileri bir özel güvenlik görevlisi sadece ve sadece görev alanında yakalayabilir.
. Zor Kullanma Yetkisi
Özel güvenlik görevlileri görev yaptıkları alanda Türk Medeni Kanunu’nun 981. maddesine, Türk Borçlar Kanunu’nun 52. maddesine, Türk Ceza Kanunu’nun 24. ve 25. maddelerine göre zor kullanma yetkilerine sahiptirler. Zor kullanma; Bedensel olarak yapılan müdahale Bedeni güç, cop, kelepçe ve zararsız gazlar ile yapılan müdahale Maddigüç ve son olarak Ateşli silah kullanma aşamalarından oluşmaktadır.
. Silah Bulundurma Ve Taşıma Yetkisi
Özel güvenlik görevlileri 2559 Sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunu’nda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde silahlarını kullanabilirler. Silah kullanma zor kullanma yetkisinin en ağır aşaması olduğu için yasada silah kullanma son çare olarak belirtilmiştir. Bu sebeple de öldürmek kastı ile değil de yaralama kastı ile hareket etmekte fayda vardır.
. Suça El Koyma ve Delilleri Muhafaza Yetkisi
Özel güvenlik görevlileri görev alanında meydana gelen bir suçta derhal suça el koymaları ve delilleri muhafaza ederek vakit kaybetmeden kolluğa bilgi vermeleri gerekmektedir. Özel güvenlik görevlileri suça konu delilleri tespit eder, koruma altına alır ve kolluk geldiğinde bu delilin yerini gösterir.
Konu ile ilgili mevzuata buradan ulaşabilirsiniz:https://www.aroguvenlik.com/ozel-guvenlik-hizmetlerine-dair-kanun/
